لوله گالوانیزه به دلیل روکشی که از جنس فلز روی دارد، در برابر زنگزدگی و خوردگی مقاوم است. این لوله از چندی پیش در تاسیسات ساختمانی مورد استفاده قرارگرفته است و این استفاده برای چنین مدت طولانی، به دلیل مزایایی چون مقاومت در فشار و دمای بالا، مقاومت مکانیکی مناسب، نفوذناپذیری اکسیژن و زنگ نزدن و مقرونبه
عمل گالوانیزاسیون چیست؟
گالوانیزاسیون (Galvanization) فرایندی است که در آن برای جلوگیری از خوردگی فلزات، از یک لایهی فلز روی بر فلزهای دیگر استفاده میشود. گالوانیزه کردن یک فلز، علاوه بر جلوگیری از اکسید شدن آن باعث استحکام و مقاومت بیشتر فلز در برابر فشارهای فیزیکی نیز میشود. امروزه این فرایند بر روی انواعی از لولهها، پیچها و هر چیز فلزی که در معرض خطر است، استفاده میشود.
امروزه با توجه به پیشرفتهای صنعتی، عمل گالوانیزاسیون به صورتهای مختلفی انجام میشود که رایجترین روشها برای انجام این کار، گالوانیزه سرد و گرم است که در ادامه به توضیح جامعی از هردو میپردازیم.
گالوانیزه گرم
شما در این شیوه از گالوانیزه هر جسمی که قصد ایجاد پوشش بر آن را دارید داخل یک وان که از فلز مذاب روی پرشده است، قرار میدهید. این فرایند شامل مراحل آمادهسازی سطحی، گالوانیزه گرم و بازرسی کیفی است که در هر کدام تغییراتی بر روی جسمی که تحت عمل گالوانیزه قرار دارد، اعمال میشود. تمام این مراحل برای ایجاد پوششی با ضخامت مناسب، کیفیت بالا و عملکرد بهینهای که طبق استانداردهای بینالمللی ASTM باشد، انجام میشود.
آمادهسازی سطحی: آمادهسازی سطحی شامل مراحلی چون چربیگیری، اسید شویی و فلاکسزنی میشود که اگر این مراحل به درستی انجام نشوند، در روند کاری شما مشکل ایجاد میکنند. یکی از این مشکلها را میتوان واکنش ناکافی بین سطح فلز و مذاب روی دانست که در این صورت یک پوشش غیر پیوسته ایجاد میشود که نشاندهندهی شکست در عملیات گالوانیزاسیون است.
پس باید برای شروع، قطعهی موردنظرتان را چربیگیری کنید. در این روش شما قطعهی فلزی را در حمامی که از محلولی قلیایی و داغ پرشده است، در دمای 70 تا 90 درجهی سانتی گراد غوطهور میکنید. در این مرحله ذرات خاک، اثرات رنگ، چربی، روغن و دیگر آلودگیهایی که روی سطح فلز قرار دارند، از بین میروند. پس از پایان این مرحله باید فلز را در آب بشویید.
پس از چربیگیری نوبت به اسید شویی فلز میرسد که فلز را در محلول اسید هیدروکلریک در دمای محیط غوطهور میکنند تا زنگزدگی و پوستههای اکسید آهن از سطح فلز پاک شود. غلظت محلولی که مورد استفاده قرار میگیرد، حدود 10 تا 20 درصد حجمی اسید است، البته باید گفت که این غلظت میتواند با در نظر گرفتن درجهی آلودگی فلز، تغییر کند.
سومین مرحلهی آمادهسازی سطحی، فلاکسزنی است که در این مرحله، فلزی که اسید شویی شده است را در محلولی که حاوی کلرید آمونیوم_کلرید روی است، غوطهورمیکنند که باعث جدا شدن باقیماندهی اکسیدها از سطح فلز میشود، در انتها فلز باید در دمای 80 درجهی سانتی گراد بهطور کامل خشک شود. این بخش از آمادهسازی، اجباری است و اگر انجام نشود فرایند گالوانیزاسیون صورت نخواهد گرفت.
گالوانیزه گرم: پسازآنکه فرایند آمادهسازی به طور کامل انجام شد، نوبت به گالوانیزه کردن فلز مورد نظر میرسد. این فلز به وانی که در آن روی مذاب قرار دارد، منتقل میشود. روی مذاب دمایی 450 درجهی سانتی پایه دارد که 30 درجهی سانتی پایه از نقطهی ذوب آن بیشتر است. پس از اینکه فلز در این مرحله باروی پوشش داده شد، از وان خارج میشود و روی اضافی با چکاندن و لرزاندن فلز، شرِ گیری میشود.
کنترل کیفی: پس از پایان عملیات گالوانیزه گرم، قطعه باید طبق استانداردهای ASTM باشد، به همین دلیل یک تیم کنترل کیفیت، محصولی که بر روی آن عمل گالوانیزاسیون صورت گرفته است را مورد بررسی قرار میدهند. این گزارش شامل مواردی چون بررسی ضخامت، میزان چسبندگی و کیفیت نهایی میشود و اگر در موردی، مشکلی وجود داشته باشد، باید در ابتدا اصلاح و سپس وارد بازار شود.
گالوانیزه سرد
در این شیوه از گالوانیزه نمک روی را در یک محلول آبی میریزند و بر روی فلز اسپری میکنند که این کار باعث ایجاد یک لایهی ظریف با ضخامت 25 میکرون، براق و یکنواخت بر روی سطح فلز میشود. میتوان گفت لایهای که با گالوانیزه سرد ایجاد میشود در مقایسه با گالوانیزه گرم، ضخامت خیلی کمتری دارد و همچنین ازآنجایی که روی فقط بر سطح اسپری میشود، امکان اکسید شدن لایههای زیرین در اثر خراش وجود دارد.
لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه لولهای است که از فرایند گالوانیزاسیون به دست آمده و بر روی سطح آن پوششی از روی مذاب قرارگرفته که باعث میشود کاربردهای متعددی داشته باشد؛ چرا که دیگر ترس زنگزدگی را برای فردی که از آن استفاده میکند، ایجاد نخواهد کرد. لوله گالوانیزه را میتوان در دو دستهی لوله گالوانیزه آهنی و لوله گالوانیزه فولادی قرارداد که در ادامه هر دو مورد بررسی میشوند.
صرفه بودن است؛ همچنین در کنار این مزایا، معایبی مانند رسوبگیری در جدارهی داخلی، وزن نسبتا زیاد و عدم زیبایی برای نصب روکار را دارد. در ادامه به توضیحی کامل دربارهی لوله گالوانیزه و کاربردها، معایب و مزایای لولهی آهنی و فولادی که دو مدل اصلی لولههای گالوانیزه هستند، میپردازیم.
روشهای نگهداری از لوله گالوانیزه
با توجه به توضیحات گفتهشده، لوله گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگزدگی مقاوم است، اما ممکن است در بعضی از محیطها، شرایطی وجود داشته باشد که باعث شود این خصوصیت لوله گالوانیزه تا حدودی کمرنگ شود. در این مواقع باید شرایطی را فراهم کنید تا در ابتدا که این موضوع پیش میآید، بتوانید متوجه آن شوید و زنگزدگی را از بین ببرید؛ زیرا اگر مدت طولانی، لوله در حالت زنگزده باقی بماند، باعث تخریب بافت لوله و همچنین تضعیف آن میشود.
شما میتوانید برای از بین بردن زنگزدگی که روی سطح لوله ایجاد میشود از محلولهای ضدزنگ استفاده کنید. شما باید پس از خریداری این محصول، آن را با آب ترکیب کنید؛ اگر لولهی موردنظر شما کوچک است، میتوانید آن را داخل محلول قرار دهید و اگر این امکان برای شما وجود ندارد، میتوانید محلول را بر روی نقاط موردنظر اسپری کنید. در برخی از مواقع که میزان زنگزدگی بیشتر است، از رفتاری برقی برای برداشتن زنگزدگی استفاده میکنند.